نقد فیلم ترمیناتور Dark Faith (بخوانید: Dark Fate)

از دوران نوجوانی طرفدار فیلم پر هیجان و خیال انگیز ترمیناتور بودم. یادش به خیر، دیدن این فیلم از شبکه یک همراه با تحلیل های بی نظیر آقای دکتر حسن بلخاری حال و هوای عجیبی ایجاد میکرد. ایده محوری فیلم بسیار جذاب بود: موفقیت بشر در شبیه سازی ساختار مغز انسان برای ربات ها مبتنی بر الگوریتم Artificial neural network (ANN) یا همون «شبکه های عصبی مصنوعی». فیلم ساز دنیایی رو خیال پردازی کرده بود که درش بشر توانسته بر اساس این الگوریتم، هوش مصنوعی رو به نحو موثری ارتقا بده و بر اون پایه ربات هایی بسازه که مثل انسان فکر میکنند، اما بی احساس هستند. اینکه عواقب وجود چنین موجوداتی چقدر وحشتناک و دلهره آور میتونه باشه، سوژه اصلی فیلم بود.

بیشترین ارتباط رو با دومین بخش (Episode) از سری نابود گرها (Terminator) گرفتم. فیلم به شدت خوش ساخت، با بازی زیبای آرنولد شوارتزنگر در نقش نابودگرِ محافظِ جان کانر، -فرمانده جبهه مقاومت در برابر ربات ها (در آینده)- ، و رابرت پاتریک در نقش مرد جیوه ای -رباتی که برای نابودی جان کانر، از آینده ارسال شده بود- من رو حسابی در خیال فرو میبرد. دلهره تعقیب و گریز ناباورانه ای که سرنوشت جهان در گرو نتیجه اون بود. و اهمیت پیروزی درش نقش ها رو با شجاعت به اتخاذ سهمیگن ترین تصمیمات وادار میکرد.

من عاشق کامپیوتر بودم و این تناسبی که بین هوش مصنوعی و موضوع فیلم بود، برای من زمینه علاقه مضاعف بود.

اما در مورد آخرین بخش از این سری نابودگرها یعنی Dark Faith، که اخیرا دیدم، نکاتی به ذهنم رسید که خارج از چینش ادبی مناسب، یادداشت وار نوشتم و اینجا قرار دادم:

بازیگر نقش نابودگر در این فیلم بطور هدفمند هندی انتخاب شده است. منجی آینده جهان و آمریکا نیز یک زن مکزیکی است.

یک دختر بچه و یک پیرزن مجرب (هردو) سفیدپوست امریکایی، به همراه یک انسان ماشینی با اسکلت فلزی (آرنولد) با ظاهر و روحیات مورد تقلید از انسانها اقدام به نجات زن منجی غیر سفید پوست میکنند.
ترمیناتور (نابودگر) یک کاراکتر هندی است. ترکیبی از دو قابلیت فلز مایع، (با انعطاف زیاد) و اسکلت سخت (جامد پر قدرت) است، که در دو نسل از نابودگر های پیشین توسط ماشین ها به کار گرفته شده بود که این بار با هم ترکیب شده و قدرت بیشتری را برای او به ارمغان آورده است.

کدهای فیلم: هند (شرق) در آینده به قصد نابودی جهان، (بخوانید: نابودی امریکا، و «بلوک غرب» که در روایت فیلم نماینده آن یک زن مکزیکی است.) خواهد آمد. (در واقع از پیش آمده است.)
ماشین ها: در لایه اول نماد تکنولوژی هستند که در لایه دوم، نماد دشمن و در این اپیزود، شرق هستند که از قضا بویی از احساسات نبرده اند، عاطفه ندارند و در هدف نابودی امریکا مصمم و سرسخت هستند.

منجی زن مهاجر امریکای لاتین، با استفاده از روش های جنگی مورد استفاده دو زن امریکایی سفید پوست، از دو نسل گذشته و آینده امریکا، و همچنین کمک یک ماشین (تکنولوژی) بی روح اما در ظاهر اسطحاله شده، که از جنس خود دشمن است، با نابودگر شرقی مبارزه میکند.

زن نماد ملت است و دو زن رزم آشنای امریکایی نجات گر «منجی»! یکی آمیخته با تکنولوژی و با خاستگاهی از آینده و دیگری برخوردار از تجارب متعدد، از گذشته ای متصل به حال آمده است و چند باری هم با نابودگرها مبارزه کرده است.

در واقع دو نسل گذشته و آینده آمریکا همراه با عنصری اسطحاله شده اما از جنس خود دشمن به کمک رهبری، برخاسته از قلب قاره امریکا، یعنی (امریکای مرکزی و لاتین) می آیند و از او در برابر نابودگری شرقی، (بازیگر نابودگر در این اپیزود هندی انتخاب شده است) محافظت میکنند.

هدف فرعی فیلم: القای حس همبستگی و خیر خواهی امریکا نسبت به کشورهای امریکای لاتین و تعریف دشمن مشترکی به نام «شرق» است. شرق برخوردار از ایمان سیاه (به دلیل استفاده از تعبیر ایمان سیاه در عنوان فیلم).

کاراکتر نابودگر هندی سمبل «شرق» است که برای نابودی امریکا آمده است. اما امریکا برای مقابله با این قدرت در اتحاد با سایر کشورهای قاره امریکا قرار میگیرد.
عنوان فیلم: Dark Fate به معنای «سرنوشت سیاه» قابلیت خوانش دوگانه و نزدیک با لغت Faith (ایمان) را دارد. که Faith بطور مستقیم اشاره به بعد معنوی و مذهب دارد یعنی بخشی از شرق مد نظر است که مجهز به ایمان و اعتقاد است و میتواند نماد جبهه مقاومت در منطقه باشد. اما در سطحی پایین تر که احتمالا ادعای سازندگان بر آن است، اشاره به نیت سرسختانه «شرق نابودگر» نسبت به آینده امریکا دارد.

به طور کلی در ترمیناتور ها، همواره جناح های متخاصم، برای تغییر شرایط نبرد خود در آینده به ارسال عوامل نابودگر و محافظت در برابر نابودگر به گذشته برای تغییر گذشته در جهت تغییر اکنون خود یعنی آینده می‌کنند. یک طرف، ماشین هایی فاقد روح و احساس و سرسخت و مقاوم هستند که کمر به نابودی نوع بشر، یعنی امریکای با روح و احساسات! میپردازند.

در خلاصه: فیلم سینمایی ترمیناتور: Dark Faith، تبیین نبرد شرق و غرب با زبان هنر